|
مقدمه
روزگاری درمان بیماران عمدتاً منحصر به تجویز دارو ، رعایت رژیمهای غذایی خاص و انجام عملیات فیزیکی توسط خود طبیب می گردید.اما پس از انقلاب صنعتی و پیشرفت روزافزون تکنولوژی بویژه از نیمه دوم قرن بیستم امروزه تجهیزات و وسایل پزشکی نقش محوری و عمده ای را در سه حوزه پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها ایفا می کنند بنحوی که اصول تصور مرکز درمانی فاقد آنها دور از ذهن می نماید . از طرفی این تجهیزات به جهت وجه سرمایه ای چه از نقطه نظر ابتیاع و چه به لحاظ خدمات پس از فروش، پارامتر بسیار مهمی در اقتصاد بهداشت مراکز درمانی محسوب می گردند. لذا همان قدر که وجود این تجهیزات و وسایل در صحن عملکرد و موفقیت مراکز درمانی موثر ومفید است ، عملکرد نادرست و یا مختل شدن آن ، در روند مراکز درمانی و فعالیتمتخصصین اختلال و اشکال و بعضاً صدمات جبران ناپذیر ایجاد می نماید. بنابراین وجود واحدی که در مراکز درمانی بطور تخصصی وظیفه مدیریت بر این سامانه ها را داشته و از طرفی از آخرین دستآوردها و پیشرفتهای تکنولوژیکی این عرصه مطلع و آنها را بدرستی در اختیار متخصصین امر قرار دهد، اگرچه در کشور ما تا حدودی جدید و نوظهور به نظر می رسد، ولی در کشورهای صاحب علم و تکنولوژی روز، سالهاست که امری معمول و بدیهی می باشد.
تعریف: مجموعه ایست که در سیستم ماتریسی سازمان بیمارستان وظیفه مدیریت کلیه امور مرتبط با تجهیزات پزشکی را در راستای تامین ایمنی لازم برای بیماران و پرسنل و نیز بهره وری بهینه این تجهیزات جهت ارتقاء سه شاخصه کارایی و اثر بخشی و رضایتمندی بیماران را به عهده دارد.
هدف:
الف)استفاده موثر از تجهیزات و وسایل پزشکی و بهره گیری بهینه از تمامی قابلیت های آنها
ب)افزایش عمر مفید تجهیزات ، تضمین صحت و دقت عملکرد آنها و جلوگیری از خرابی های زودهنگام و نابهنگام
ج)کاهش هزینه های نگهداری، تعمیر و زمان از کارافتادگی دستگاهها
د)تامین ایمنی لازم برای پرسنل و بیماران در ارتباط با تجهیزات و وسایل پزشکی
ه)هدایت بیمارستان به استفاده از تکنیک ها، تجهیزات و وسایل نوین متناسب با نیازهای واقعی و توانایی های مرکز درمانی
وظایف:
1-آموزشی
توانایی استفاده صحیح و بجا، بهره گیری موثر از تمامی قابلیت های تجهیزات و وسایل پزشکی، اجتناب از سوء استفاده و خطرات آنها ،رعایت اصول نگهداری روزمره جهت افزایش عمر مفید تجهیزات و تهیه گزارشهای مربوطه، منوط به آموزش کامل و صحیح کاربران و نیز پاسخگویی به شبهات و والات آنها می باشد.
همچنین این آموزشها موجب کاهش افت عملکرد واحدهای مرکز درمانی هنگام تعویض پرسنل با نظرات جدید می شود.
2- تامین ایمنی بیماران و پرسنل
دستگاه ها و لوازم پزشکی جهت تشخیص و درمان در ارتباط مستقیم با بیماران و پرسنل بوده و می بایست اقدامات تامینی جهت حفاظت افراد از عوارض مربوطه و همچنین هنگام بروز خرابی ها نظیر تشعشعات،جریان های نشتی ،ضربات، آتش سوزی و...برابر روش های استاندارد و توصیه شده بعمل می آید.
3-مدیریت چرخه نصب و تعمیر
نظارت بر تحویل و نصب و راه اندازی صحیح تجهیزات و لوازم ، قراردادهای خدمات پس از فروش ،اولویت بندی وپیگیری تعمیرات ، فاکتورهای هزینه تعمیرات ،مراحل و کیفیت و چگونگی تعمیر که عمدتا از سوی شرکتها صورت می پذیرد به منظور کاهش زمان از کارافتادگی دستگاه ،کاهش هزینه تعمیرات و عدم نیاز به تعمیرات مکرر می بایست صورت پذیرد.
لازم به ذکر است با توجه به تنوع و پیچیدگی دستگاهها و لوازم پزشکی که در حوزه های مختلف بکار گرفته می شود و از آنجا که امر تعمیر علاوه بر تخصص نیازمند آموزش و داشتن ابزار لازم و قطعات یدکی مربوطه می باشد و نیز نیز بعضا بهانه جویی شرکت ها جهت رفع مسئولیت تعمیرات و یا بزرگنمایی مشکلات و در نتیجه افزایش هزینه های تعمیراتی ، اقدام مستقیم از سوی کارکنان واحد مهندسی پزشکی جهت تعمیر جز در مواردخاص و جزئی و دستگاه های ساده توصیه نمیگردد.
4-نظارت بر انبار طبی و انبار اسقاط
همان اندازه که تجهیزات و لوازم پزشکی در تشخیص و درمان اهمیت و حساسیت دارد.رعایت شرایط نگهداری و انبار تجهیزات و لوازم پزشکی و قطعات آنها نیزاز اهمیت و حساسیت برخوردار است.از طرفی اهمیت برنامه ریزی جهت تامین به موقع قطعات و لوازم پزشکی مورد مصرف در بیمارستان نیازی به توضیح ندارد.
بعلاوه نظارت بر نحوه اعلام اسقاطی تجهیزات پزشکی، بکارگیری قطعات سالم موجود در دستگاه اسقاطی جهت راه اندازی سایر دستگاه ها و نیز در صورت امکان تعمیر و راه اندازی دستگاه هایی که به غلط اسقاط اعلام شده است، در کاهش هزینه های مرکز درمانی می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد.
5-مدیریت نگهداری و عملکرد دستگاه
به مجموع عملیات و بازرسی هایی گفته می شود که Pm یا به اختصار (pereventive maintantence) نگهداری پیشگیرانه برای جلوگیری از خرابی ناگهانی و افزایش عمر مفید دستگاه به صورت دوره ای صورت می پذیرد. در این راستا برنامه ریزی و تهیه روال pm های لازم و فرم های مربوط به هر دستگاه با توجه به توصیه ها و نکات اعلام شده از سوی تولید کننده برای بازدید های دوره ای انجام میگیرد. از طرفی بررسی صحت عملکرد و دقت پارامترهای خروجی تجهیزات در تشخیص و عملیات درمانی کادر پزشکی نقش تعیین کننده ای دارد. برای اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات و کالیبره کردن آنها می بایست آزمون هایی به شکل دوره ای و با استفاده از ابزارهای ویژه کالیبراسیون بر روی دستگاه انجام پذیرفته و خطاهای موجود تصحیح گردد.
6-کارشناسی خرید تجهیزات و وسایل پزشکی
نیاز به دقت و اظهار نظر در خصوص پارامتر های ذیل جهت خرید تجهیزات و وسایل پزشکی برای مرکز درمانی، واحد مهندسی پزشکی را به عنوان یک عضو موثر در کمیته خرید مطرح می نماید:
- شناسایی پارامترها و عملکردهای مورد نیاز مرکز درمانی بر اساس میزان و نوع مراجعین و انتظارات کادر پزشکی و بر این اساس شناسایی دستگاههایی که واجد این پارامترها و عملکرد ها می باشند.
- مسایل لازم برای سرویس و نگهداری، وضعیت سرویس داخل کشور و تامین قطعات یدکی
- کسب اطلاعات فنی لازم در خصوص عملکرد دستگاه در سایر مراکز درمانی داخلی و خارجی
- آنالیز صحت و سقم ادعاهای مطروحه از سوی فروشنده دستگاه
- تعیین اطلاعات لازم و تعهدات فنی که از سوی فروشنده می بایست با توجه به نوع دستگاه در اختیار قرار گیرد.
- کنترل دستگاه های خریداری شده بر اساس پرفرم های مربوطه و اطمینان از وجود تاییدیه های حاصل از انجام تست های پذیرش(acceptance test)
7-کارشناسی اقتصادی
بیمارستان از یک طرف به عنوان مرکزی که هزینه ها و درآمد های داشته و می بایست برنامه ریزی جهت ایجاد تعادل و کسب سود بیشتر در آن صورت پذیرد و از طرفی به لحاظ ارتباطی که با جان و سلامتی انسامها داشته و یکی از مهمترین و بدوی ترین نیازهای بشری را تامین می نماید. از منظر اقتصادی به عنوان یک بنگاه اقتصادی خاص که طراحی فرآیندها و تصمیم گیری ها در آن تابع شرایط و محدودیت هایی است مد نظر بوده و در این راستا واحد مهندسی پزشکی و ظیفه دارد با همکاری واحدهای امور مالی، انبار ، حسابداری شاخصه های تخصصی را در حوزه تجهیزات و وسایل پزشکی کارشناسی و جهت تصمیم گیری به مبادی ذیربط ارایه نماید.
8-نظارت بر اجرای استاندارهای فضاهای درمانی در خصوص تجهیزات پزشکی
تشخیص و اجرای بهینه استاندارهای فضاهای درمانی با توجه به فرآیندهای درمانی در بیمارستان نظیر محل قرار گرفتن تجهیزات و وسایل ،نحوه ارتباط بخشها و حوزه های مختلف به یکدیگر و نحوه دسترسی به تجهیزاتی که استفاده از آنها میان چند بخش مشترک است و... از اموری است که می تواند یک مرکز درمانی را در انجام بهینه وظایف خود بویژه در زمان های حیاتی (golden time) یاری رساند.
9-مستند سازی و نگهداری اطلاعات
مستند سازی و نگهداری اطلاعات مربوط به انجام بندهای قبل جهت حفظ سوابق و طبقه بندی آنها برای دسترسی سریع و به موقع به این اطلاعات نظیر شناسنامه های تجهیزات و وسایل پزشکی، سوابق تعمیراتی، عملکردی،PM، کالیبراسیون دستگاه ها، آموزش کارکنان و پرسنل مربوطه،کاتالوگها دستورالعمل ها وکتب مرجع مربوط به تجهیزات پزشکی ، اقدامات تامینی و دستورالعمل ها بر اساس استاندارهای خاص وزارت متبوع و سایر موارد مربوط به فعالیت های واحد، تهیه گزارش های مدون درخواستی، اهمیت زیادی داشته و می بایست به بهترین نحو صورت گیرد.
مهندس سارا حق بین
مسئول تجهیزات پزشکی بیمارستان امام حسن مجتبی (ع) فومن
|
